DAG 16: De economie van Middelland I

Toen de euro nog een gulden was logeerde ik regelmatig bij mijn oom en tante in de Beatrijsstraat. Daarvoor moeten we de klok terugzetten naar de jaren vijftig. Het zag er toen allemaal heel anders uit. Op de hoek van de Graaf Florisstraat zat Jan Geluk, de groenteboer. En in de Witte van Haemstedestraat had je een gezellig druk postkantoortje. Liep je dan door naar de Middellandstraat, dan kwam je op de hoek bij de wat steriele, deftige supermarkt van De Gruyter, met ‘het snoepje van de week’. Dat was andere koek dan de Dirk of de Bas. Het brood haalde je in die tijd bij Van der Meer & Schoep, de melk bij de RMI, de Rotterdamse Melk Inrichting. Bij Jamin verkochten ze grote stukken roomijs voor tien cent en als je vijftien cent betaalde zat er ook nog een laagje chocola om heen. 
Ik weet niet of al die namen en herinneringen honderd procent kloppen, maar het was wel een leuke tijd. Graag ontvang ik aanvullingen en correcties. U mag mij ook schrijven.[i]
Via deze nostalgische zinnen begin ik vandaag met nadenken over de economie van Middelland. Zelf kwam ik in 1983 in Rotterdam wonen. De ABN AMRO (‘Ro’ staat voor Rotterdam) was toen mijn bank en die had nog een filiaal op de Nieuwe Binnenweg waar het personeel wist wie je was, waar je met elkaar een praatje maakte en je het gevoel had dat je als klant meetelde. Nu is er alleen nog een pinautomaat. Toen ik een huis kocht adviseerden mijn consulent en De Hypotheker mij om een aflossingsvrije ABN AMRO-hypotheek te nemen. Wist ik veel. De echte kosten van het huis heb ik inmiddels al ruimschoots terugbetaald, maar zo lang wij hier blijven wonen blijf ik de bank spekken. Mijn bank maakte er in het begin van deze eeuw zo’n potje van dat ik besloot over te stappen naar de RABO-bank. Ook dat was dom. Ik kon de hypotheek wel meenemen, maar niet wijzigen. En na een paar jaar werd het filiaal aan de Rochussenstraat gesloten en bleek de RABO-bank verwikkeld te zijn in het Libor-schandaal.

De steden kampen met miljardentekorten
Van oudsher pompt de lokale overheid veel geld in de wijken van de stad. De vraag is echter of dat zo blijft. Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo) voorspelt dat de Nederlandse gemeenten bij ongewijzigd beleid 4,8 miljard euro tekort komen, omdat hun kosten sneller stijgen dan hun inkomsten (zie de Volksrant van 9/1/2015). De gemeente Rotterdam kampt met een tekort van 176 miljoen euro (zie het AD van 26/6/2015). Vraag twee is wat de burgers via de belastingen aan de buurteconomie bijdragen. Een andere grote speler in de wijk is de woningbouwcorporatie. Ooit bedoeld om betaalbaar wonen in buurten te garanderen. Net als de banken zijn veel corporaties ook in hebzucht en wanbeleid vervallen. Ze bleven niet bij hun leest, maar in Rotterdam ging een corporatie een enorm schip kopen of met derivaten knoeien. De belastingbetaler en andere goed functionerende corporaties konden er voor opdraaien. De parlementaire enquête bracht veel van dat wanbeleid in beeld. Ik wil later in dit vervolgverhaal de corporaties in Middelland onder de loep nemen. Dries Ouwerkerk, die van de corporatiekoepel was, woont om de hoek.
Ik ben bezig economen in de buurt te benaderen om nieuwe financiële modellen voor Middelland te ontwikkelen. Daarvoor moeten we eerst allemaal cijfers boven water halen. Hoeveel geld kreeg de oude deelgemeente? Wat brengen de (lokale) belastingen op? Hoeveel droegen de banken, bedrijven, fondsen en corporaties bij aan de buurteconomie?
We moeten anders leren denken. Wijken zullen in de nabije toekomst meer hun eigen broek moeten ophouden. Zelf inkomsten genereren dus. De bewoners kunnen daar ook een andere rol in gaan spelen door het heft in eigen hand te nemen en zelf te investeren. Veel mensen zijn klaar met oude politiek die onvoldoende in staat blijkt om oude banken en corporaties echt van hun fouten te laten leren. Ik kom mensen tegen die nieuwe coöperaties willen opstarten. Op het gebied van zorg, energie en geld. De rullmunt uit Zuid kan overwaaien naar West. Op de rommelmarkt op het Heemraadsplein staat mijn vrouw soms ook met een kraam om te ontdekken hoe een micro-economie werkt. We komen buren tegen die voor een appel en een ei spullen van elkaar kopen.

[i] Het adres: Mathenesserlaan 348, 3021 HZ.