DAG 35: Abou & Maria

“Dit is het einde van het begin.” Met die woorden opende Tom Harreman (voorzitter van de gebiedscommissie Delfshaven) op 4 november de derde wijkbijeenkomst over het programma ‘Mooi, mooier Middelland’ in de Mariaschool in de Robert Fruinstraat. Daarmee doelde Harreman op de afronding van de eerste fase van de planvorming voor Middelland. Het was weer een drukke en gezellige boel in de mooie gymzaal van de school. Na een weinig inhoudelijk gespreksrondje met de kwartiermakers schetsten Lot Mertens (het ambtelijk brein achter ‘Mooi Middelland) en stadmaker en Middellandbewoner Els Desmet de contouren van het nieuwe plan voor Middelland. De truc die is uitgehaald is om de thema’s van de werkgroepen over te hevelen naar plekken in de wijk, want “mensen willen iets doen in hun eigen buurt”, aldus Lot. Zo ontstaat in grote lijnen het volgende programma:

• De Middellandstraat (ontwikkelen Middellandplein, economie middenstand versterken en de gevels van winkelpanden aanpakken)
• De Oostervant en omgeving (het Dierenlandje beter ontsluiten, funderingsproblemen van huizen oplossen)
• Johannes de Vouplein
• Branco van Dantzigpark. Hier is de parkgroep al lange tijd actief.
• Bestrijding overlast. Door de hele wijk. 15 overlast gevende panden per jaar.
• Huizen van de wijk, 12 locaties: de Spoortuin, clubhuis GFS, Oostervant, Werkgroep jongeren ML, het Wijkpaleis, het Dierenlandje, de Oranjerie, Ettaouhid, het Buurtatelier, Thuis in West, de Zorgvrijstaat en Singeldingen.

De burgemeester is binnen gekomen. Hij luistert naar het ‘I have a dream’-verhaal van Bram Dingemanse die er onder andere voor pleit dat ‘nog niet gehoorden gezien worden’. Aboutaleb reageert door naar de Dalai Lama te verwijzen: “Er zijn geen vreemdelingen. Er zijn alleen vrienden die je nog niet kent.” Hierna begint hij aan zijn verhaal: “Zo’n 27 keer per jaar moet ik als burgemeester plichtmatig in de stad langs komen omdat er ergens een schietpartij of beroving heeft plaats gevonden. Maar ik ben liever hier omdat ik geloof in de kracht van de bewoners. Ik heb duizenden agenten in de stad en de regio, maar ik heb 625.000 inwoners. Dat zijn 1,2 miljoen ogen en 1,2 miljoen oren. Het zou dom zijn als je die niet zou mobiliseren, die kennis en die kracht. En ik prijs mij gelukkig dat deze stad in jaren niet zo veilig is geweest als nu. Ik wil bestrijden dat er te veel dikke ikken zijn, er is ongelooflijk veel WIJ. Die wij-samenleving moeten we mobiliseren.
Wat we hier nu doen is een heel bijzonder experiment. Het is begonnen tijdens een commissievergadering op het stadhuis waar raadsleden mij om een plan vroegen nadat ik gezegd dat ik het geluid van burgers mis over allerlei vraagstukken waarover zij ontevreden zijn. Toen heb ik stadsmariniers gevraagd om mij met informatie te voeden over de inhoud van die plannen en het geld dat daar voor nodig is. Daarna is die bal gaan rollen. Ik heb toen de ambtenaren benaderd om als echte ‘civil servants’ te gaan werken. Als dienaar van de maatschappij. Door de ideeën en dromen van de burgers op te schrijven. Vandaag hebben we in de commissievergadering over de begroting van volgend jaar gesproken en het gekke is dat de raadsleden het geen probleem vonden dat het budget dat voor dit experiment apart is gezet (€ 7 miljoen) nu even niet besproken wordt omdat u daar nog mee bezig bent. Dat is uniek en dat is winst. Ook zou ik het leuk vinden als een afvaardiging uit uw wijk het plan in het college van B&W en daarna in de commissie komt toelichten. Daarna volgt dan de besluitvorming in de gemeenteraad. Ik vind dit een fascinerende nieuwe werkmethode. Alleen zult u er ook tegenaan gaan lopen dat niet alles kan wat u wilt. Dan moet je gaan schrappen. Dan gaat ontstaan wat u ons ook altijd verwijt. Mooie praatjes, maar als het er op aan komt, dan komt er weinig van terecht. Het is net als met de jaarlijkse gemeentebegroting. Daar moet je ook al die wensen in gaan passen. Ik wens u veel succes.” De zaal lacht hard.
Daarna is er de gelegenheid tot het stellen van vragen. Een actieve bewoner vraagt de burgemeester hoe je de mensen bereikt die er niet zijn? Dat is inderdaad een interessant probleem, waarop een sluitend antwoord moeilijk te geven is.
Ik vraag waarom er in het plan nogal de nadruk ligt op bestrijding van overlast, terwijl de burgemeester net verteld heeft dat Rotterdam steeds veiliger wordt. Ook ik ervaar tijdens mijn gesprekken in de buurt dat de meeste bewoners die overlast helemaal niet als een groot probleem beleven. De burgemeester geeft een bijna filosofisch antwoord. Je moet soms andere dingen doen dan wat voor de hand ligt. “Zo wordt een deel van de mensen niet ouder door gezondheid-bevorderende maatregelen, maar door het verplichten van autogordels of motorhelmen. En zo kan je iets aan overlast doen door dingen in de buurt mooier te maken.”
Wat Aboutaleb beschrijft als een fascinerende nieuwe werkmethode is inderdaad een boeiend proces. Zijn eigen rol daar in is cruciaal. Je kunt je afvragen of andere burgemeesters ook zo durven op te treden en reageren. De rol van de ambtenaren is ook belangrijk. Die worden slim ingezet. Lot Mertens is een bekwame regisseur. Ze zorgt er voor dat er goed gecommuniceerd wordt, met een aardig krantje, diverse vormen van inspraak, ‘geeltjes’ om tips op te schrijven. De sfeer is gezellig. Je kunt netwerken en kletsen. Er zijn drankjes, hapjes, bedankjes. Allemaal heel eigentijds en behoorlijk professioneel. Cocreatie in de praktijk. Omdat de aansturing van boven naar beneden is, spelen de burgers nog een bescheiden rol. Of dat erg is zal de tijd leren. Rotterdam is zoekende.